जीवनमा हासो बराबर अरु औषधि छैन

 "मानिस को जीवनमा हासो बराबर अरु औषधि छैन " सधै सुनिएको यो कथा यो शब्द लाइ मान्यता दिने वा ब्यबहारमा उतार्ने कमै होलान वा भने जस्तो सजिलो छैन यो संसार मा हास्न सबै को लागि भन्ने हरु को त् झनै कमि छैन .हो त्यो सत्य हो तर सुख को पछी लाग्दा लाग्दै हास्न नै बिर्सने हो भने त् यो एउटा जीवन पनि अपूर्ण नै हुन्छ .छिट्टै बुढ्यौली ले प्रवेश गर्छ अनि जीवन निरस मै बित्छ .पुर्बिय समाज का प्रख्यात निती शास्त्री चाणक्य भन्छन "जो आफुले आफै लाइ खुसी राख्न सक्छ आफैमा हास्न सक्छ उसले मात्र दुनिया लाइ खुसी र हसिलो बनाउन सक्छ "हो पनि कसैको हसिलो अनुहार देखेर रिष कसलाई पो उठ्ला ?आफ्नो  लागि न भए पनि अरु  को लागि हासी दिन सक्ने लाइ विलक्षण प्रतिभायुक्त  मानिन्छ र उनको -उसको हासोले वरिपरिको बाताबरण लाइ नै शान्त र सुखद बनाइ रहेको हुन्छ ..हासो सकारात्मक बाताबरण को मूल बाटो पनि हो ।

                                                       एउटा बच्चा स्कुल मा भर्ना हुन् गएछन

                                                       शिक्षक ले सोधे बाबु तिम्रो बाबु को नाम के हो ?

                                                       बिध्यार्थी -गुगल प्रसाद

                                                       शिक्षक -धत्त त्यस्तो नि  नाम हुन्छ ?

                                            बिध्यार्थी -किन नहुनु सर ?एक छिन कतै पुग्यो कि पत्ता लगाई हाल्छन

                                                 शिक्षक -अनि तिम्रो जन्म मिति के हो थाहा छ ?

                                             बिध्यार्थी -धत्त सर पनि जन्मदा थोडै म कापी कलम बोकेर आएको थिए ?

 समय ले मानिस लाइ यति यन्त्रमय बनाइ सकेको छ, दैनिकी लाइ यति संघर्षसिल बनाइ सकेको छ कि "मन खोलेर ,खित्का छोडेर ,आखा बाट आशु झारेर ,नाक बाट सिंगान खस्ने गरि ,मुखै थाक्ने गरि ,सर्कने गरि ,पेट बटारिने गरि टाउकै झट्टकालिने गरि हात खुट्टा फ्याकेर ,लडीबुडी गरेर  हास्ने मौका महँगो र दुर्लभ भएको छ .पैसा खर्च वा शारीरिक परिश्रम गरेर अरु काम गर्न सजिलो होला तर निशुल्क नै सहि  स्वयम हास्ने र हसाउने काम मुस्किल बन्दै गएको छ .हाम्रो  समाज मा कुक्कुर को पुच्छर घुमेको देखे पनि हास्ने बेला हो यो भन्थे त्यो उमेर त्यो समय यति छिट्टो बित्यो कि पत्तै भएन.यो काम पहिले र त्यो काम पहिले भन्दै अन्य काम लाइ प्राथमिकतामा राखेर हास्ने काम लाइ पछाडी धकेल्दै मानिस अगाडी बढी रहेको छ जीवन को एउटा अनिबार्य काम हास्न भने बिर्सिदै छ  ..हास्यब्यंग्य विज्ञ हरु ब्यबसायिक चलचित्र ,र स्वार्थपूर्ति को लागि हास्ने हसाउने औपचारिकतालाइ बास्तबिक हासो मान्दैनन .वास्तविक हासो त्यो हो जुन पवित्र मन ,प्रफुल्ल स्वभाब र ब्यबहार ,अनि सकारात्मक सोच बाट  प्रफुस्टित भएको हुनु पर्छ ।

                                                       एउटा प्रेमी -प्रेमिका सित प्रिय म तिम्रो आखा मा संसार देखि रहेछु

                                                                  प्रेमिका केहि बोल्नै आटेकी थिइन कि

                                                                  पछाडिबाट एउटी बुढी आमा चिच्याइन

                                                        बाबु मेरो भैसी हराएको दुइ दिन भयो कता छ पत्ता लगाई देउ त ....

आज बिस्व मा दैनिक बिकसित हुदै गएको नया नया प्रविधिको चाहना ,अभाब अनि प्रतिस्पर्धा ले गर्दा समाज मा हास्ने बाताबरण को  ह्रास हुदै गएको एक अध्ययन बाट थाहा भएको छ .जब कि दोस्रो युद्ध पहिले सम्म मानिस हरु दैनिक १८ - २० मिनेट सम्म हास्ने गर्थे भने आज मुस्किल ले दैनिक ६ मिनेट औसत हास्ने गर्छन .अब आफै लाई मुल्यांकन गर्नोस तपाइँ  दैनिक कति मिनट स्वयम स्वस्फुर्त  हास्नु र हसाउनु  हुन्छ पसल ,नोकरी ,ब्यबसाय को औपचारिकता बाहेक पनि ? तर न बिर्सनुस सहकर्मी ,सहयात्री ,परिवार वा इस्टमित्र बीचमा तपाइको  हासोले तपाइँ लाइ मात्र होइन बरु तपाइँ वरिपरी बस्ने सबै लाइ सकारात्मक बनाइरहेको हुन्छ .हासो यस्तो द्रुत गतिको  सरुवा चिज हो  जो तपाइको अनुहार र ओठ मा हासो देख्ने बित्तिकै अरुको मा सरि हाल्दछ ।

                                                                                      कन्डक्टर ए दाजु तपाइँ कहाँ सम्म पुग्ने हो ?

                                                                                         यात्री -जहाँ राम को जन्म भएको थियो

                                                                                         कन्डक्टर -टिकट खोइ त ?

                                                                                         यात्री -छैन

                                                                                         कन्डक्टर -त्यसो भए हिड म सित

                                                                                         यात्री -कहाँ ?

                                                                                      कन्डक्टर -जहाँ कृष्ण को जन्म भएको थियो

दैनिक कार्य व्यस्तता लाइ सकाएर यस्तो बाताबरण सृजना गर्ने अभ्यास गर्नोस कि कम् से कम् दिन मा एक पटक १० मिनेट खुब हास्नुस ,जोडदार हास्नुस ,मन खोलेर हास्नुस यसको लागि व्यंगात्मक कथा ,लेख ,चलचित्र वा घर पालुवा जनावर कुक्कुर ,बिरालो ,मुसा आदि सीत खेल्नुस वा जंगली जनावर हरु को गतिबिधि लाइ टीभी मार्फत भए पनि माध्यम बनाउनुस मन प्रफुल्ल बनाउनुस हास्नुस .वा स्वयम स्वच्छ व्यङ्ग्यात्मक कुरो हसी मजाक को कल्पना सृजना गर्न सक्नु हुन्छ ।

                                                                                       राम -श्याम तेरो विचार मा सबै भन्दा ठुलो च्यालेन्ज के होला ?

                                                                                       श्याम -परिक्षा को उत्तर कापीमा केहि पनि न् लेख्ने र अन्तिम पेजमा लेख्ने

                                                                                       आमा को दुध पिएको छस भने पास गराई दिनु .....

स्वच्छ ,पवित्र ,प्रफुल्लित निस्वार्थ हासोले हामि लाइ निम्न कुरो मा फाइदा पुर्याउछ . ,हासोले सर्ब प्रथम र महत्वपूर्ण कुरो  मानसिक तनाव लाइ कम्  गराउछ र डिप्रेसन हराउन(घटाउन )सहयोग गर्छ . ,हासो एउटा प्राकृतिक चिकित्सा प्रणाली अन्तर्गत पर्दछ सामान्य शरीर दुख्न कम् गर्ने  देखि खोकी (कफ )निकाल्ने समेत काम  गर्दछ. ,हास्दा शरीरमा अक्सिजनको मात्रा  बढ्न जान्छ उच्च रक्तचाप को लागि त् यो अमुल्य औषधि नै हो . हासोले शरीर मा रोग प्रतिरोधक क्षमता मा बृद्धि गर्छ . सधै हँसमुख मानिस ले  कार्य क्षमता मा उर्जा प्राप्त गर्दछ  हासोले शरीर को नसा ,फोक्सो ,मुटु एबम मांसपेसीमाका तन्तु लाइ व्यायाम पुर्याउछ . ..साथै अनुहार मा  सधै चमक को कारण बुढ्यौली पनि देखिदैन .हासो आफैमा एउटा सर्बोकृस्ट "योग "पनि हो .हासो को अनिबार्य आबस्यकता अनि महत्व लाइ मनन गरेर अहिले भारत लगायत बिस्व का धेरै देश मा हास्य क्लब हरु स्थापना मा बृद्धि हुदै गएको छ .

                                                                                    दुइ जना बिरामी आपस मा गफ गर्दै थिए

                                                                                    एक ले भने मित्र मलाइ त डाक्टर भन्दा पाकेट मार ठिक लाग्यो

                                                                                    अर्को ले सोधे किन र मित्र ?

                                                                                    एक किन भन्नु नि मित्र पाकेटमार ले त एक पटक मार्छ भाग्छ

                                                                                    तर डाक्टर त प्रत्यक महिना बोलाउछ अनि बगली रित्तो पारेर पठाउछ

                                                                                    उसको मुड खराब भएको बेला मा त पेट काटेर कैची भित्रै छोडी दिन्छ

अमेरिकाको फिजियोलिस्ट एबम लाफ्टर रिसर्चर विलियम फ्राइ का अनुसार जोडदार हासोले सबै मांसपेसी एबम तन्तु हरु सक्रिय हुन्छन ,मुटु को धडकन बढ्छ र रेस्पिरटरि सिस्टम राम्रो हुन्छ .अहिले संसार भर लाफ्टर थेरापी को प्रयोग को प्रचलन बढ्दै गएको छ .लाफ्टर थेरापीले धेरै दीर्घकालीन र असाध्य रोग को उपचार मा  समेत सहायक सिद्ध भएको प्रमाणित गरि सकेको छ .हाम्रो पुर्बिय दर्शन शास्त्र मा पनि "हास्य योग  "को परिकल्पना एबम प्राकृतिक चिकित्सा को मेरुदण्ड को रुपमा लिइन्छ.

                                                                                     श्रीमान अफिस बाट चाडै घर आएको देखेर

                                                                                     श्रीमती ले सोधिन किन चाडै आउनु भयो ?सन्चो भएन कि के हो ?

                                                                                     श्रीमान्-हाकिम ले आज कम्पुटर किनेर लेरायो

                                                                                     श्रीमती -अनि के फरक पर्यो त ?

                                                                                     श्रीमान -अब मेरो काम छैन रे मेरो काम कम्पुटर ले गर्छ रे ..

                                                                                      केहि दिन पछी श्रीमान काम खोजेर घर फर्कदा देख्छ त श्रीमती कम्पुटर जडान गर्दै

                                                                                     श्रीमान -होइन तैले यो कम्पुटर किन लेराएकी ?

                                                                                     श्रीमती -तिमी ले नै भनेको होइनौ त तिमीले गर्ने सबै  काम कम्पुटर ले गर्छ भनेर .........त्यसैले ..

हास्नुस त्यो हासो जुन हासो बिना शर्त ,बिना तर्क ,बिना स्वार्थ ,बिन्दास बच्चा को जस्तो होस् .जुन हासो अरु संगै हासोस. अरु लाइ व्यंग गरेर कहिल्यै न हासोस ! त्यो खराब हासो हो अरु को दुख मा असफलता मा कहिल्यै न हास्नोस .अन्दाज गर्नुस एउटा२- ४ बर्ष को बच्चा दैनिक ३०० देखि ४०० पटक हास्छ भने एउटा बयस्क मुश्किलले १० देखि १५ पटक सम्म मात्र हास्छ .फेरी अरु लाइ देखाउन रावण झैँ अट्टहास वा स्वार्थ पूर्ति को आसय ले घोडा झैँ हि हि हि वा बिना प्रसंग बेतुक को हा हा हि हि गर्नु पनि उचित हुँदैन .हासो त्यो हासो जो आफै खुसी  देखाओस र अर्को ले पनि प्रससा गरोस .हासो लाइ निरन्तरता दिनको लागि मानिस स्वयम सकारात्मक सोच र मिजासिलो मानसिकता मा हुनु पर्दछ ।

                                                                                  एउटा मानिस दुर्घटना बाट मरेछ

                                                                                  उसले यम दुत लाइ सोध्यो अचानक आउनु पर्दा

                                                                                  मेरो धेरै हिसाब किताब छुट्यो म एक कल गर्न सक्छु ?

                                                                                  यमदूत ले नम्बर मिलाएर दियो

                                                                                  लामो समय कुरो गरेर फोन राख्यो र बिल माग्यो

                                                                                  बिल मा चार्ज सुन्य रहेछ छक्क परेर सोध्छ

                                                                                  तिम्रो मेशिन बिग्र्यो कि के हो ?

                                                                                  यमदूत ले भन्यो होइन  "नर्क टु नर्क "फ्री छ

मानिस हरु भन्छन "यस्तो मानसिक तनाव छ कसरि खुसी हुने ?र कसरि हास्ने ?कुरो त्यसो होइन पहिले हामी हासौं अनि मात्र खुसी पछी लाग्छ .सुख पाउला अनि खुसी हुला तब हासौला भन्नु हुन्छ भने त्यो दिन कहिले पनि आउदैन .अध्ययन गरेर हेर्नुस त् यो ब्रमाण्ड मा स्वयम भगवान शिब ,धन कि अराध्य देबी लक्ष्मी का पति बिष्णु देखि आफै लाइ सर्ब शक्तिमान ठान्ने भगवान श्री कृष्ण वा  आफु लाइ भगवान पुत्र मान्ने इशु को जीवन कहानी पनि सम्पुर रुपमा सुखमाया थिएन खुसी लाइ स्वागत गर्ने हो भने हास्नु जरुरि छ हासोले लेराउने खुसी ले धेरै तनाव स्वत टाढा भाग्छ र मानिस लाइ सहि सोच्न सक्ने र निर्णय गर्न सक्ने बनाउछ .एक छिन सोच्नोस तपाइको अध्यारो मुख ले तपाइँ संगै रहेका परिवार को सदस्य वा मित्र वा सहयात्री को हासो समेत बन्द हुन्छ .तर तपाइको हासोले उनि हरुको उदासी वा अध्यारो अनुहारमा समेत हासो लेराउन बाध्य हुन्छ फेरी यसो भनेर तपाइँ लास माथि रोइ रहेका को आगाडी हास्नु होला र विपत आइ पर्ला नि ?तपाइँ को मीठो हासो (मुस्कान )वरिपरी का मानिस हरु मा तुरुन्त सर्छ   उनि हरु पनि हास्छन् बाताबरण कस्तो राम्रो हुन्छ ?

हासौ हँसाउ

स्वस्थ्य रहौ

दीर्घजीवी बनौ  । ।

ओमाहा नेब्रास्का ,अमेरिका - शेखर ढुंगेल